In een groot aantal branches maakt men gebruik van allergenen. Ook thuis komen we regelmatig in contact met ze. In welke producten je ze tegen kan komen? Denk aan diverse soorten (haar)verf, lijmen en cosmetica. Omdat we ze zo vaak tegenkomen is het dan ook goed om te weten dat ze negatieve effecten kunnen hebben op onze huid en luchtwegen. Bekende chronische effecten van allergenen zijn eczeem, astma en COPD. In dit artikel meer informatie over wat allergenen zijn, hoe je ze kunt herkennen en wat je kunt doen om ziekte te voorkomen. Het is in elk geval goed om te weten dat jeugdige werknemers volgens Artikel 4.105 van het Arbobesluit niet mogen werken of worden blootgesteld aan allergenen. Meer weten? Lees dan snel verder!

Wat zijn allergenen eigenlijk?

Op het werk weleens gehoord over sensibiliserende stoffen? Dan gebruikt men de andere benaming voor allergenen. Het zijn stoffen die een allergie kunnen veroorzaken via ons afweersysteem. Maar hoe ontstaat een allergie eigenlijk? Een allergie ontstaat in twee fasen. In de eerste fase raakt ons afweersysteem overgevoelig door het contact met een allergeen. Dit wordt ook wel de sensibilisatiefase genoemd. Bij een volgend contact met dezelfde stof treedt in de tweede fase een abnormaal sterke afweerreactie op. Deze reactie kan leiden tot eczeem of astma. Een reactie kan zich binnen enkele weken na blootstelling voordoen. Maar soms kan het ook jaren duren voordat iemand klachten krijgt. Dat heeft te maken met de mate van de blootstelling, de gevoeligheid van het individu en de sterkte van het allergeen. Niet bij iedereen hoeft blootstelling aan een allergeen te leiden tot een allergische reactie.

Hoe herken ik allergenen en de risico’s?

Men gaat er vaak onterecht vanuit dat allergenen alleen voorkomen in chemische producten. Maar wist je dat ze ook voor kunnen komen in natuurlijke stoffen als plantenpollen en meelstof? Deze hebben echter geen gevaarsetiket en hierdoor vaak lastig te herkennen. In dat geval is het aan te raden om bij twijfel een specialist te vragen om advies. Is het gevaarsetiket wel aanwezig? Dan kan men een allergeen herkennen aan de H- of EUH-zinnen op het gevaarsetiket: H317, H334 en EUH208. Hieronder een omschrijving van de benoemde H- en EUH-zinnen:

• H317 is van toepassing op huidsensibilisatie, gevarencategorie 1. Dit type allergeen kan een allergische huidreactie veroorzaken;
• H334 is van toepassing op sensibilisatie van de luchtwegen, gevarencategorie 1. Dit type allergeen kan bij inademing allergie- of astmasymptomen of ademhalingsmoeilijkheden veroorzaken;
• EUH 208 bevat [naam van de sensibiliserende stof]. Dit kan een allergische reactie veroorzaken.

Mogelijke maatregelen

In de eerste plaats is het natuurlijk aan te raden om te kijken of het mogelijk is om op zoek te gaan naar een minder schadelijk alternatief. Is dat niet mogelijk? Dan is het wettelijk verplicht om de blootstelling te beperken tot het minimum. Maar welke maatregelen kan het bedrijf dan eigenlijk nemen? Hieronder een aantal mogelijke maatregelen om de blootstelling te verlagen.

• Zorg voor goede afzuiging (vergeet regelmatig onderhoud niet van de afzuiginstallaties) en ventilatie op de werkplek;
• Maak de werkplek regelmatig goed schoon;
• Beperk het aantal werknemers dat wordt blootgesteld aan een allergeen;
• Voorzie de medewerkers van goede voorlichting over veilig werken met allergenen;
• Geef informatie over de te gebruiken persoonlijke beschermingsmiddelen.

Krijgt een medewerker ondanks alle maatregelen toch last van een allergische reactie? Laat dan nader onderzoek uitvoeren door een specialist en vermijdt verdere blootstelling voor de werknemer. Onderzoek ook de andere medewerkers die zijn blootgesteld aan de stof.

Hulp nodig?

Na het lezen van dit artikel nog vragen? Of hulp nodig bij het in beeld brengen van allergenen binnen de organisatie? Neem dan contact met ons op via info@itis.nl voor meer informatie. Dit artikel als interessant ervaren? Dan hopen wij natuurlijk dat je de moeite neemt om dit bericht verder te verspreiden om ook anderen op de hoogte te brengen over dit onderwerp. Hartelijk dank weer voor het lezen en graag tot de volgende keer.

Op 25 mei jl. is de ZZS lijst bijgewerkt door het RIVM. Er is 1 nieuwe stof aan de lijst toegevoegd. Maar wat zijn ZZS stoffen eigenlijk? De afkorting ZZS staat voor Zeer Zorgwekkende Stoffen. Het zijn chemische stoffen die gevaarlijk zijn voor mens of milieu omdat die bijvoorbeeld kankerverwekkend zijn, de voortplanting verstoren of zich in de voedselketen ophopen. De stoffen lood, koper en benzeen zijn voorbeelden van zeer zorgwekkende stoffen.

Beleid zeer zorgwekkende stoffen in Nederland

In Nederland richt het beleid zich op het weren van zeer zorgwekkende stoffen uit de leefomgeving. Deze stoffen worden met voorrang vanuit de overheid aangepakt om het risico voor mens en milieu te minimaliseren. Maakt men binnen uw bedrijf gebruik van deze stoffen? Dan moet de uitstoot van deze stoffen beperkt worden. Is dat niet mogelijk? Dan moet het bedrijf ervoor zorgen dat de uitstoot wordt beperkt tot het minimum.

Nieuwe ZZS lijst

Het RIVM heeft als streven om de ZZS lijst minimaal twee keer per jaar te voorzien van een update. Het is belangrijk om direct het eigen register te controleren op de aanwezigheid van zeer zorgwekkende stoffen. In totaal staan er op deze lijst in totaal 1671 zeer zorgwekkende stoffen vermeldt. Download hier de (meest recente) totale ZZS lijst, versie van 25 mei 2021.

15 nieuwe stoffen toegevoegd aan ZZS-lijst op 25 maart 2021

Ten opzichte van de vorige versie heeft het RIVM 15 nieuwe stoffen toegevoegd aan de totale ZZS-lijst.

Meer informatie over ZZS

Wilt u meer weten over het beleid op zeer zorgwekkende stoffen in Nederland? Hoe u deze stoffen binnen bedrijf kunt weren? Of hoe je de uitstoot van deze stoffen tot het minimale kunt beperken? Dan kan een bezoek aan de ZZS pagina van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) over zeer zorgwekkende stoffen verhelderend zijn.

Oplossingen van ITIS

Altijd op de hoogte over de aanwezigheid van zeer zorgwekkende stoffen binnen uw bedrijf, organisatie of instelling? Dan bent u bij ITIS aan het juiste adres. Al sinds 1992 zijn wij gespecialiseerd in het leveren van chemicaliënbeheeroplossingen. Niet alleen om invulling te geven aan de verplichte wet- en regelgeving. Maar ook om veiliger te werken met gevaarlijke stoffen op de werkvloer. Benieuwd naar onze chemicaliënbeheeroplossingen? Of benieuwd welke klanten wij al jarenlang mogen bedienen? Breng dan een bezoek aan de HSE Solutions pagina van ITIS.

P.S. Wilt u de ZZS-lijst ontvangen als een Microsoft Excel-bestand? Neem dan contact met ons op via info@itis.nl.

Werkt men binnen uw bedrijf met chemische producten? Dan is naast een goede registratie ook het beoordelen van de blootstelling wettelijk verplicht. In Artikel 4.2 van het Nederlandse Arbeidsomstandighedenbesluit staat dat een werkgever de aard, de mate en de duur van de blootstelling moet (laten) beoordelen. De praktijk leert echter dat dit lang niet overal en voor alle stoffen gebeurt. Wilt u weten welke online hulpmiddelen er zijn om de blootstelling te beoordelen? Lees dan snel verder!

Tier 1 & Tier 2 blootstellingsmodellen

Er zijn diverse online hulpmiddelen om de blootstelling te beoordelen. Bij het maken van een keuze is het in elk geval goed om te weten op welk model de tool is gebaseerd. Het beoordelen van de blootstelling kan op basis van een Tier 1 en Tier 2 model. Kiest u voor een tool welke gebaseerd is op een Tier 1 model? Dan dient u de beoordeling van de blootstelling te voorzien van een aanvullende onderbouwing. Is de door u gekozen tool gebaseerd op een Tier 2 model? Dan is een aanvullende onderbouwing niet nodig.

Met een Tier 1-blootstellingsmodel kunt u relatief eenvoudig de blootstelling van uw medewerkers karakteriseren en de risico’s voor de gezondheid beoordelen. De schatting is conservatief, en dus aan de veilige kant. Tools die gebruik maken van een Tier 1-model worden vaak gebruikt om snel inzicht te verkrijgen in de risico’s voor de gezondheid van de medewerkers. Voor een realistische inschatting van de blootstelling maken zij vervolgens gebruik van een tool welke is gebaseerd op een Tier 2-model of laten zij metingen uitvoeren bij taken die het meest risicovol zijn.

Online hulpmiddelen om de blootstelling te beoordelen

In de markt zijn er verschillende online hulpmiddelen om de blootstelling te beoordelen beschikbaar. Elke tool heeft zijn eigen voor- en nadelen. Het is goed om te weten dat de Inspectie SZW geen voorkeur heeft voor welk model u zou moeten gebruiken. Het maakt niet uit welke tool u kiest. U bent echter wel zelf verantwoordelijk voor de juiste toepassing ervan. De beoordeling van de blootstelling moet altijd voldoen aan de wettelijke eisen. En zoals u wellicht al heeft gelezen is niet elke tool even compleet.

In dit document op de website van de Inspectie SZW een overzicht van veelgebruikte tools in Nederland. Hierin staat ook direct aangegeven of een aanvullende onderbouwing verplicht is. Maakt u op dit moment -net als vele anderen- gebruik van Chemwatch of Toxic om de blootstelling te beoordelen? Beide applicaties maken hierbij gebruik van de ECETOC-TRA 2& 3 methode (Tier 1-blootstellingsmodel). Vergeet de verplichte aanvullende onderbouwing dus niet! Om deze aanvullende onderbouwing te kunnen doen brengen wij u graag in contact met één van onze partners.

Hulp nodig?

Heeft u hulp nodig om de blootstelling te beoordelen in de applicatie Chemwatch? Voor meer informatie over het maken van een risicobeoordeling kunt u terecht in dit artikel op de website van ITIS. Wilt u aan de slag met een tool welke gebaseerd is op een Tier 2-model? Dan kunt u met de applicaties Chemwatch en SOFOS 360 eenvoudig exports maken. Deze exports zijn geschikt om te importeren in bijvoorbeeld de tool van Stoffenmanager. Heeft u hier hulp bij nodig? Of na het lezen van dit artikel nog vragen? Neem dan contact op met uw accountmanger via wesley.jacobs@itis.nl of geoffrey.devlaam@itis.nl.

Werkt men binnen uw bedrijf met gevaarlijke stoffen? Dan is naast het register ook het bijhouden van diverse stoffenlijsten verplicht. Voor een groot aantal stoffen geldt namelijk een aanvullende registratie- of vervangingsplicht. Maar welke lijsten zijn relevant om bij te houden in Nederland? En hoevaak worden deze lijsten voorzien van een update? Het is een vraag waar veel bedrijven niet direct een antwoord op hebben. In dit artikel vertellen we u meer over de SVHC lijst en het verschil met de ZZS lijst van het RIVM in Nederland. Na het lezen van dit artikel kunt u zelf bepalen of het nodig is om de SVHC lijst bij te houden. Meer weten? Lees dan snel verder.

De SVHC lijst

Binnen de REACH-wetgeving zijn een aantal stoffen expliciet aangeduid als very high concern. Deze stoffen zijn opgenomen op de kandidatenlijst van zeer zorgwekkende stoffen voor autorisatie. Vanuit risico oogpunt is de SVHC lijst niet compleet. Er zijn namelijk meer stoffen die aan de REACH-criteria voldoen, maar nog niet op de kandidaatlijst staan. Het kan namelijk zijn dat er eerst aanvullend onderzoek nodig is, omdat de stof niet onder REACH beoordeeld is. Welke stoffen niet zijn beoordeeld onder REACH? Stoffen die ontstaan tijdens het (werk)proces, bijvoorbeeld verbrandingsgassen. Maar ook stoffen waarvoor andere wetgeving van toepassing is, bijvoorbeeld medicijnen. Dit is dan ook de reden geweest voor het RIVM om een eigen Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) lijst op te stellen.

De ZZS lijst van het RIVM

De groep van ZZS is groter dan de groep van SVHC. Stoffen die onder de CLP Verordening zijn geclassificeerd als Carcinogeen, Mutageen of Reproductie Toxisch worden als ZZS bestempeld. Maar deze stoffen zijn niet allemaal onder REACH beoordeeld. Reden voor het RIVM om als hulpmiddel zelf een totale ZZS lijst samen te stellen. Naast de ZZS lijst is er ook een potentiële ZZS lijst. Van deze stoffen is nog niet zeker of deze ZZS zijn. Reden hiervoor is dat bepaalde gegevens nog ontbreken, of omdat er nog een evaluatie moet plaatsvinden. Na aanvullende onderzoek kan een stof verwijderd worden van de lijst. Of definitief gezet worden op de totale ZZS lijst.

Conclusie bijhouden SVHC lijst

Dan nu de vraag of het verstandig is om ook de SVHC lijst bij te houden. Mijn persoonlijke mening is dat het bijhouden van alleen de ZZS lijst van het RIVM voldoende moet zijn. Dat geldt natuurlijk voor bedrijven in Nederland. Alle stoffen die voldoen aan de criteria van REACH artikel 57 zijn aangemerkt als ZZS. Maar deze hoeven dus niet SVHC te zijn. De groep van ZZS op de lijst van het RIVM is dus groter dan de SVHC lijst. Wilt u meer weten over SVHC lijst? Dan kunt u dit artikel raadplegen op de website van het RIVM.

Wilt u de totale ZZS lijst ontvangen als Excel bestand? Of op zoek naar een oplossing om het register automatisch te controleren op aanwezigheid van Zeer Zorgwekkende Stoffen? Neem dan contact op met ons op via info@itis.nl voor meer informatie.

Kunnen medewerkers binnen uw bedrijf blootgesteld worden aan CMR stoffen? Dan bent u verplicht extra gegevens hierover vast te leggen in het register gevaarlijke stoffen. Waarom? Zodat men in de toekomst een verband kan leggen tussen werk- en de ziekte van een werknemer. Eerder schreven wij al over de registratie verplichtingen. In het artikel – heeft u de extra gegevens voor de CMR-stoffen vastgelegd? – kunt u meer lezen over de CMR registratieplicht. In dit artikel gaan we graag in op de uitdagingen waar bedrijven tegenaan lopen. Daarnaast geven we een aantal tips hoe bedrijven aan de CMR registratieplicht kunnen voldoen.

Onhaalbaar voor veel bedrijven

Kunnen medewerkers (mogelijk) blootgesteld worden aan stoffen met een CMR classificatie? Dan is het bedrijf verplicht hiervan op persoonsniveau een registratie bij te houden. Voor deze gegevens geldt een bewaarplicht tot 40 jaar na beëindiging van de blootstelling. Dit is vastgelegd in Artikel 4.10c van het Arbobesluit. Voor de kleinere bedrijven een dergelijke registratie nog wel bij te houden. Voor organisaties met een groot aantal medewerkers is dit een behoorlijk uitdaging.

Hoe ga je bijvoorbeeld in een ziekenhuis op persoonsniveau achterhalen in welke mate iemand is blootgesteld aan ethanol? Moet je van de monteur die op het lab een lampje komt vervangen ook een registratie bijhouden? Registreer ik dezelfde gegevens voor iemand die na het proces het lab schoonmaakt? Dit zijn slechts enkele voorbeelden van vraagstukken waar bedrijven mee worstelen. In grote lijnen heeft men echt wel inzichtelijk bij welke processen medewerkers (mogelijk) blootgesteld worden aan CMR stoffen. Het is alleen lastig om dit op persoonsniveau bij te houden.

CMR registratieplicht, zo doe je dat!

• Zorg ervoor dat het register van de gevaarlijke stoffen altijd up-to-date is, inclusief een up-to-date veiligheidsinformatieblad;
• Controleer tweemaal per jaar het register op aanwezige stoffen met een CMR classificatie. raadpleeg hiervoor de SZW-lijst;
• Maak het gebruik van CMR stoffen per proces inzichtelijk;
• Achterhaal per proces(stap) welke afdelingen hier mogelijk bij betrokken zijn per periode;

Omdat de CMR registratie behoorlijk tijdrovend is houden veel bedrijven een registratie bij op afdelingsniveau. Aan het einde van het jaar kan het bedrijf dan altijd achterhalen welke medewerkers werkzaam zijn geweest op de betrokken afdeling. Wel is het aan te raden om afwijkende personen wel goed te registreren. Denk bijvoorbeeld aan tijdelijke krachten, zieke medewerkers of collega’s die een bepaalde periode afwezig zijn door zwangerschapsverlof.

Hulp nodig?

Onze ervaring is dat geen enkel bedrijf op dezelfde manier invulling geeft aan de CMR registratieplicht. Worstelt uw bedrijf met bepaalde vraagstukken en kunt u wel wat hulp gebruiken? Wilt u eens sparen met een ander bedrijf over de CMR registratieplicht? Neem dan contact met ons op via info@itis.nl.

Vaker dit soort nieuwsberichten ontvangen vanuit ITIS? Dan kunt u zich via onderstaand formulier aanmelden voor de maandelijkse nieuwsbrief van ITIS.