Health, Safety & Environment
PFAS in wijn: een onzichtbare cocktail van risico’s
Een goed glas wijn bij het eten, wie zegt daar nee tegen? Toch blijkt uit recent onderzoek dat dit glas weleens minder onschuldig kan zijn dan gedacht. In wijnen uit heel Europa zijn alarmerend hoge concentraties PFAS aangetroffen. Zelfs in biologische wijnen.
TFA: een hardnekkig restproduct
Het Pesticide Action Network Europe (PAN Europe) analyseerde 49 wijnen uit tien Europese landen. In vrijwel alle wijnen werd trifluorazijnzuur (TFA) (CAS-nummer: 76-05-4) aangetroffen: een afbraakproduct van bepaalde PFAS. Deze zogenoemde “forever chemicals” staan bekend om de hardnekkigheid in het milieu, omdat ze persistent zijn en voor de potentie om zich op te hopen in dieren en het menselijk lichaam.
De verschillen per wijnjaar zijn opvallend. Wijnen van vóór 1988 bevatten géén TFA. Bij wijnen uit de periode 1988–2010 werd gemiddeld 21 microgram per liter gemeten, terwijl wijnen van na 2010 gemiddeld 121 microgram per liter bevatten. Biologische wijnen bleken over het algemeen minder verontreinigd dan conventionele wijnen.
Wat doet PFAS in wijn?
PFAS (Per- en polyfluoralkylstoffen) komen via verschillende routes in het milieu terecht: via landbouwbestrijdingsmiddelen, industrieel afvalwater of door atmosferische depositie. In de wijnbouw wordt vermoed dat PFAS-bevattende pesticiden en kunstmest belangrijke bronnen zijn van TFA in druiven en dus uiteindelijk in wijn.
Hoewel de precieze gezondheidsrisico’s van TFA nog niet volledig in kaart zijn gebracht, zijn er aanwijzingen dat langdurige blootstelling schadelijk kan zijn voor de lever, nieren en mogelijk ook het voortplantingssysteem. De European Food Safety Authority (EFSA) heeft voor andere PFAS al zeer strikte gezondheidskundige grenswaarden vastgesteld. Een vergelijkbare aanpak voor TFA ontbreekt nog, maar dat lijkt slechts een kwestie van tijd.
Wettelijke kaders in Nederland
De Europese Unie werkt sinds 2023 aan een breed verbod op het gebruik van PFAS. Nederland ondersteunt ook dit initiatief, omdat de stoffen inmiddels op veel plekken in de leefomgeving worden aangetroffen. Dit gaat van drinkwater tot voedselverpakkingen.
De stof staat sinds 15 november 2024 op de Nederlandse lijst van Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) en de deellijst Zeer Zorgwekkende Stoffen: PFAS. De indicatieve drinkwaterrichtwaarde van TFA die aangetroffen mag worden is 2,2 microgram per liter. Indien deze waarde hoger is moet deze stof meegenomen worden in de blootstellingsberekening, omdat TFA dezelfde toxische werking heeft als PFAS.
Wat betekent dit voor uw organisatie?
Voor organisaties die werken met (of afhankelijk zijn van) chemische stoffen, is het belangrijk om:
• Alert te zijn op de aanwezigheid van PFAS in toeleveringsketens;
• Te anticiperen op aanstaande regelgeving en registratieverplichtingen;
• Blootstelling te beperken, óók als die indirect is via consumentenproducten of milieucontact.
Zeker in sectoren als agrofood, chemie, waterbehandeling of verpakking wordt de vraag naar PFAS-vrije alternatieven steeds urgenter. Transparantie richting ketenpartners en overheden speelt hierin een steeds grotere rol.
Hulp nodig?
Na het lezen van dit artikel een vraag of op zoek naar een betrouwbare partner om het register gevaarlijke stoffen op orde te krijgen en te houden? Neem dan contact met ons op voor meer informatie over de applicaties Chemwatch of SOFOS 360. Een groot aantal organisaties in Nederland maken gebruik van deze tools om op een gestructureerde manier invulling te geven aan het 4-stappenmodel gevaarlijke stoffen van de Nederlandse Arbeidsinspectie.
Nieuwe SVHC-lijst per 5 november 2025 beschikbaar!
Health, Safety & Environment
Nieuwe SVHC-lijst per 5 november 2025 beschikbaar!
Op woensdag 5 november 2025 heeft het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) een nieuwe versie van de SVHC-lijst gepubliceerd. Op deze datum heeft het ECHA één nieuw stof aan de kandidatenlijst toegevoegd. Deze stof staat op de nominatie om opgenomen te worden in de REACH-bijlage XIV lijst (REACH-verordening EG nr. 1907/2006, (artikel 59, lid 2) – (10)). Maak binnen zes
Nieuwe zeer zorgwekkende stoffen lijst per 30 oktober 2025
30-10-2025
Nieuwe Zeer Zorgwekkende Stoffen lijst per 30 oktober 2025 beschikbaar
Het RIVM heeft op 30 oktober 2025 de totale ZZS lijst bijgewerkt. De afkorting ZZS staat voor Zeer Zorgwekkende Stoffen. Op deze lijst staan stoffen welke gevaarlijk zijn voor de mens of het milieu, omdat ze kunnen leiden tot kanker of de voortplanting verstoren. Ook kunnen deze stoffen zich ophopen in de voedselketen. Voorbeelden van Zeer Zorgwekkende Stoffen zijn lood, koper
Huidblootstelling aan gevaarlijke stoffen
Health, Safety & Environment
Huidblootstelling aan gevaarlijke stoffen
Als er gewerkt wordt met gevaarlijke stoffen moeten er extra voorzorgsmaatregelen worden getroffen op de werkplek. Zoals handschoenen, speciale werkkleding, gehoorbescherming en gezichtsbescherming. Naast de persoonlijke beschermingsmaatregelen moet er tijdens het werken met gevaarlijke stoffen ook eerst rekening worden gehouden met de substitutie, de technische maatregelen en de organisatorische maatregelen. Deze werkwijze heet de STOP-strategie.
Onderzoek van het
Blijf op de hoogte
Meld je aan voor de hse nieuwsbrief en blijf op de hoogte van het laatste nieuws op het gebied van arbo, veiligheid en milieu