Het gebruik van papieren rietjes brengt risico met zich mee op verstikking bij kinderen en mensen met een beperking. Hierover kwamen in het eerste jaar na het verbod ruim 400 meldingen binnen bij de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA). Als iemand langdurig blijft sabbelen of bijten in een papieren rietje kunnen delen week worden en loslaten. De kans op verstikking is groot wanneer de losse delen bij deze groep mensen in de keel belanden. Het is natuurlijk een goede reden om voor deze groep mensen een uitzondering te maken. Maar het gebruik maken van plastic rietjes is geen optie meer in verband met de schadelijke risico’s voor het milieu. Echter zijn er bij recente onderzoeken per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS) aangetroffen in duurzame rietjes, gemaakt van papier, bamboe en glas.

In 2021 blijkt uit onderzoek dat plantaardige rietjes in Amerika vaak één of meerdere soorten PFAS bevatten. Steeds meer onderzoeken tonen aan dat PFAS schadelijk zijn voor de gezondheid en het milieu. Onderzoekers van Universiteit Antwerpen zochten uit of plantaardige rietjes in Europa deze schadelijke stoffen ook bevatten. Ze hebben voor 39 verschillende merken (papier, glas, bamboe, roestvrijstaal en plastic) een analyse uitgevoerd op 29 verschillende PFAS-verbindingen.

Tijdens het onderzoek van Universiteit Antwerpen heeft men bij het grootste gedeelte (69%) het schadelijke PFAS aangetroffen. In totaal hebben de onderzoekers 18 verschillende soorten PFAS ontdekt. Met name de uitkomst van papieren rietjes (maar liefst 90%) is zorgwekkend te noemen. In plastic en roestvrijstalen rietjes hebben de onderzoekers geen PFAS aangetroffen. Gelukkig zijn de aangetroffen concentraties meestal laag met minder dan 2 nanogram per rietje. Maar in sommige gevallen was de concentratie PFAS met 7 nanogram per rietje een stuk hoger.

De afkorting PFAS is een verzamelnaam voor duizenden chemische stoffen. Ze komen van oorsprong niet in de natuur voor, maar worden door mensen vervaardigd. Doordat PFAS water, vuil en vet afstoot wordt het vaak verwerkt in verpakkingsmaterialen. Dit om te voorkomen dat het voedsel aan de verpakking blijft plakken. Bij het produceren van papieren rietjes ligt het voor de hand dat PFAS bij de productie wordt gebruik om ze waterafstotend te maken. Maar het is tijdens het onderzoek niet getest of ze bewust worden toegevoegd tijdens het produceren van de papieren rietjes. Het kan namelijk ook zijn fabrikanten zonder dat ze het weten gebruik maken van vervuilde grondstoffen.

Het maakt niet uit hoe PFAS terecht komen in de papieren rietjes, ze lijken dus niet zo onschuldig als in eerste instantie gedacht. Het is namelijk bekend dat PFAS bioacumulerend zijn, deze schadelijke stoffen breken namelijk niet of nauwelijks af in de natuur. Ook hopen deze stoffen zich op in het menselijk lichaam, in dieren en planten. Hoezo zijn papieren rietjes dan beter voor onze gezondheid en het milieu dan de plastic variant? Dat zal aanvullend onderzoek in de toekomst hopelijk alsnog aantonen.

Naast het milieu tonen steeds meer studies aan dat PFAS schadelijk zijn bij inname voor onze gezondheid. Elke keer wanneer we door een rietje drinken krijgt PFAS de kans om ons lichaam binnen te dringen. Een hoge mate aan blootstelling kan op termijn leiden tot gezondheidsproblemen, zoals:

• Een verhoogde kans op zwangerschapsvergiftiging
• Daling van het geboortegewicht van baby’s
• Ontwikkelingsproblemen van het ongeboren kind bij zwangerschap
• Een minder effectieve werking van vaccins
• Schildklieraandoeningen
• Een grotere kans op nierkanker, zaadbalkanker en urinezuur
• Hart- en vaatziekten door kans op een verhoogde cholesterol

Het onderzoek toont aan dat plantaardige rietjes niet automatisch beter zijn voor het milieu en onze gezondheid. Ondanks de uitkomsten van het onderzoek hoeven we ons (nog) geen zorgen te maken over het gebruik van papieren rietjes. De concentratie van PFAS in papieren rietjes zijn laag en niet direct schadelijk voor onze gezondheid. De kans is groot dat je niet dagelijks gebruik maakt van een papieren rietje, waardoor de blootstelling nog lager uitvalt. Ondanks bovenstaande conclusie suggereren de onderzoekers wel dat het beter voor onze gezondheid is om geen gebruik meer te maken van papieren rietjes. Wil je toch gebruik maken van een rietje? Kies dan voor roestvrijstaal als het meest veilige alternatief.