Gevaarlijke stoffen in producten en materialen kun je herkennen aan de GHS-symbolen op het etiket. Zeer gevaarlijke producten zijn te herkennen aan het signaalwoord “gevaar” op het etiket. De minder gevaarlijke stoffen zijn te herkennen aan het signaalwoord “waarschuwing” op het etiket. In dit artikel lees je meer over de gevaarlijke stoffen en hun betekenis. Ook vind je in dit artikel meer informatie over het internationale GHS-systeem en de CLP verordening. Deze informatie zal helpen om vooraf in te kunnen schatten welke gevaren een product met zich meebrengt voor de gezondheid en het milieu.

Bij levering van gevaarlijke stoffen in producten is de leverancier verplicht om een veiligheidsinformatieblad (VIB) te leveren. Is er binnen 12 maanden na levering sprake van een wijziging in het VIB? Dan is de leverancier verplicht om proactief een nieuwe versie te leveren. Deze informatie moet vervolgens op een laagdrempelige manier beschikbaar zijn voor de medewerkers, zodat zij zich bewust zijn van de gevaren en risico’s van de gevaarlijke stoffen.

Voorbeelden van producten met een gevaarsymbool op het etiket zijn bitumen, lijmen, kitten, oplosmiddelen, cement, plamuren, purschuim, epoxy’s en isolatiematerialen. Blootstelling aan deze stoffen kan op de korte termijn bij inademing leiden tot een irritatie aan de luchtwegen of huidklachten in de vorm van eczeem of roodheid. Op langere termijn kan herhaaldelijke blootstelling leiden tot chronische astma, COPD, kanker, schade aan de genen, verminderde vruchtbaarheid, depressiviteit of vervroegde dementie.

Dieselmotorenemissies (DME), Nano materialen, kwartsstof, houtstof, lasrook, glaswol en steenwol zijn voorbeelden van gevaarlijke stoffen die ontstaan tijdens het werkproces. In het kader van duurzaam kiest men voor elektrisch in plaats van diesel aangedreven materieel (generatoren) of verkeer (heftruck). Hiermee wordt de uitstoot van DME aanzienlijk verlaagt en neemt ook de kans op schade aan de gezondheid steeds verder af.

Nano materialen bestaan uit kleine deeltjes met een grootte tussen de 1 en de 100 nanometer. Deze stof komt met name vrij bij het werken met cement, beton, (verf)coatings en isolatiematerialen. De belangrijkste blootstellingsroute is inademen en de kans daarop is groter wanneer je werkt met poeders dan wanneer je Nano producten verwerkt als vloeistof. Op dit moment is er nog niet veel bekend over schade voor de gezondheid op de lange termijn. Maar adviseert men vanuit de overheid wel om vooraf maatregelen te nemen om de risico’s voor de gezondheid zoveel als mogelijk te beperken.

Kwartsstof en houtstof ontstaan bij het bewerken van steen en hout. Hoe meer je van deze stof inademt, des te groter is de kans op schade voor de gezondheid. Dat geldt ook voor het inademen van lasrook. Over het algemeen komen klachten door blootstelling aan deze stoffen door inademen op latere leeftijd pas tot uiting. Het is dan in bijna alle gevallen niet meer mogelijk om dit te herstellen. Kwartsstof kan op termijn leiden tot (chronische) astma en longkanker. Houtstof kan net als kwartsstof leiden tot (chronische) astma en kanker. Maar houtstof kan ook leiden tot huidaandoeningen, oogaandoeningen of een allergische reactie opwekken.

Van glas- en steenwol is bekend dat blootstelling aan deze materialen bij huidcontact, oogcontact of inademen kan leiden tot irritatie aan de huid, ogen, luchtwegen en de longen. De eerste klachten verdwijnen vaak al vrij snel. Maar bij herhaaldelijke blootstelling zullen de klachten steeds heviger worden en kan het zelfs leiden tot chronische klachten.

Om gezondheidsklachten door blootstelling aan producten en materialen op termijn te voorkomen is het aan te raden om vooraf altijd het VIB van de leverancier te raadplegen. Verdiep jezelf vooraf in gevaren van producten en materialen voor de gezondheid om te bepalen hoe je het risico op schade zo klein mogelijk kunt houden. Is er toch sprake van een calamiteit op de werkplek? Raadpleeg ook dan het VIB om te kijken hoe je moet handelen om de schade zoveel als mogelijk te beperken.

Om de kans op schade door blootstelling aan gevaarlijke stoffen zo klein mogelijk te houden is de werkgever verplicht om alle medewerkers vooraf goed te informeren over de gevaren en risico’s. Maak informatie op een laagdrempelige manier beschikbaar zodat men weet hoe zij op een veilige manier met gevaarlijke stoffen kunnen werken. Voor stoffen die ontstaan tijdens het werkproces is het aan te raden om een arbeidshygiënist in te schakelen. Deze persoon kan de daadwerkelijke blootstelling op de werkplek meten. Op basis van deze meting kan een arbeidshygiënist advies geven over de te nemen beheersmaatregelen en de te gebruiken persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s).

Na het lezen van dit artikel een vraag of op zoek naar een betrouwbare partner om het register gevaarlijke stoffen op orde te krijgen en te houden? Neem dan contact met ons op voor meer informatie over de applicaties Chemwatch of SOFOS 360. Een groot aantal organisaties in Nederland maken gebruik van deze tools om op een gestructureerde manier invulling te geven aan het 4-stappenmodel gevaarlijke stoffen van de Nederlandse Arbeidsinspectie. Veilig werken met gevaarlijke stoffen in de bouw? Wij zijn er klaar voor!